Samenwerken als sleutel voor de eerste innovatieve 'fabriekswoningen'

Leestijd: 6 min

Op maandag 11 december reiken we een aantal sleutels uit aan de bewoners van de eerste fabriekswoningen van Fijn Wonen. Deze 18 nieuwbouwwoningen in Beetsterzwaag zijn woningen met een verhaal:

Zonder eerste klant geen tweede. En dus zou er zonder Elkien geen Fijn Wonen zijn. En nu heeft Elkien de primeur. We zijn de eerste afnemer van 18 woningen uit de nieuwe woningfabriek van Van Wijnen. Menso Oosting van Fijn Wonen en Peter van de Weg van Elkien spraken elkaar over de kracht van samenwerken, innoveren en het denken in oplossingen. En over hoe dit bijdraagt aan 'samen thuis geven' voor onze bewoners.

Lees hier het verslag van dit gesprek:

Eind 2014 was de bouw in crisis. Net als nu was het door stijgende bouwkosten voor woningcorporaties steeds lastiger om betaalbare woningen te bouwen. Dat vroeg van Elkien een andere manier van werken. Anders zou de situatie op de langere termijn financieel onhoudbaar worden.

Samen meer bereiken
Samenwerking bleek de sleutel te zijn. “Bij Elkien zijn we ervan overtuigd dat we door samen te werken in de keten meer kunnen bereiken. En dat we vooral meer kunnen betekenen voor onze bewoners". Aan het woord is Peter van de Weg, Directeur-bestuurder bij thuiscorporatie Elkien. Hij zit tegenover Menso Oosting, directeur van Fijn Wonen, die hem snel aanvult: “Jullie waren in 2014 een van de eersten die in ketensamenwerking een deel van de oplossing zagen. Door slimmer samen te werken, kunnen we onnodige kosten voorkomen en lukt het om meer te doen met minder middelen.”

Peter: “Innoveren is belangrijk omdat de uitdagingen van morgen niet kunnen worden opgelost met de mogelijkheden van vandaag. Daarom zijn we erg blij met een partner als Fijn Wonen. Deze club mensen durft zijn nek uit te steken door fors te investeren in nieuwe mogelijkheden. Eerst met het verduurzamen van bestaande woningen en daarna al snel met nieuwbouw.”

Samen thuis geven
Peter vervolgt: “Als woningcorporatie werken we iedere dag aan een goed en betaalbaar thuis voor onze bewoners. Samen thuis geven, noemen we dat bij Elkien. Door de samenwerking met Fijn Wonen kunnen we enerzijds kwalitatief goede en betaalbare woningen realiseren. Anderzijds helpen we de innovatie bij onze ketenpartner weer een stap verder. Bijvoorbeeld in Akkrum. Daar hebben we samen de eerste 19 woningen neergezet". Het was het eerste nieuwbouwproject dat wij opleverden”, vertelt Menso trots. “En het was het begin van onze verdere samenwerking.”

Hoe het wel kan
Het was meteen duidelijk dat het klikte tussen Elkien en Fijn Wonen. Het project in Akkrum leidde al gauw tot het tweede project aan De Vlecke in Gorredijk. Peter: “We merkten dat Fijn Wonen snapt dat ze geen bouwbedrijf zijn, maar oplossingen bieden voor onze uitdagingen. We werken aan hetzelfde doel: mensen een betaalbaar en duurzaam thuis geven. En dat lukt met innovatieve woningen waarmee Fijn Wonen als partner invulling geeft aan de vraag: Hoe kan het wél?”

Zonder wrijving geen glans
De samenwerking lijkt een succesverhaal, maar natuurlijk ging niet altijd alles naar wens. Partners houden verschillende rollen en belangen. “In een goede relatie moet het zo nu en dan ook schuren. Want dat levert op termijn een nog beter resultaat op”, zegt Menso. Peter bevestigt dat: “Leren en continu verbeteren zijn de kern van een goede ketensamenwerking",

Specifieke eisen
Inmiddels zijn we vele jaren verder en staat er een nieuwe woningfabriek in Heerenveen. Menso: “Geïndustrialiseerde bouw van woningen en appartementen is breed toepasbaar. Ook voor binnenstedelijke sloop en nieuwbouw”. Wij willen aan 80% van de vraag voldoen met woningen uit onze fabriek. Dat vraagt wat van ons, bijvoorbeeld in de aanpasbaarheid van het product. Tegelijk vraagt het ook iets van bijvoorbeeld gemeenten. Die schrijven een beeldkwaliteit voor waarin soms heel specifieke zaken worden geëist. Dat gaat bijvoorbeeld om de hoek van de gevel, of de detaillering. Veel kan, maar niet alles".

Overlast voorkomen
Peter: “Gelukkig zien gemeenten industriële woningbouw ook steeds vaker als welkome ontwikkeling en zijn zij bereid hun voorwaarden daarop aan te passen. Ook zij merken dat het steeds moeilijker wordt om op de traditionele manier te bouwen. Vanuit het oogpunt van betaalbaarheid én bouwoverlast. En juist bouwoverlast door bijvoorbeeld bouwverkeer willen we zo veel mogelijk voorkomen. Met een woning uit de fabriek lukt dat. Die worden immers in één dag geplaatst!".

Bouwen aan een betere wereld
Geautomatiseerde en geïndustrialiseerde woningbouw vraagt ook iets van de opdrachtgever. Peter: “Innovatie zit niet alleen in de techniek, maar ook in het proces. Een goede planning en voorbereiding is essentieel.” Gekscherend: “Anders staan de bestelde woningen straks op de parkeerplaats bij Elkien. We vinden het ook belangrijk om onze bewoners mee te laten doen. Denk hierbij aan vroegtijdige invloed, inspraak of keuzemogelijkheden. Elkien kijkt daarbij niet alleen naar het nu, maar ook naar de toekomst. We willen bouwen aan een betere wereld. Voor ons en voor de generaties die na ons komen.

Samen met bewoners
"Ook wij nemen de huidige en toekomstige bewoners heel serieus”, vertelt Menso. “Wij zien dat de sociale huurder vaak geen keuze krijgt. Dat is zonde. Want keuze en mogen meebeslissen komen het project en daarmee de buurt ten goede. Met participatietrajecten geven we die ruimte. Zo ontstaan buurten die aansluiten op de wensen van de bewoners. En dat is waar we het uiteindelijk allemaal voor doen.”

Peter: “Een mooi voorbeeld is ‘Het Eiland’, dicht bij het centrum van Sneek. Hier werken we samen aan een grootschalige wijkvernieuwing. Eind 2024 beginnen we met het realiseren van 200 à 300 nieuwe woningen. We delen nu al onze plannen met de wijkbewoners én vragen hun om mee te denken. Daar komen goede tips uit. Zo hebben we looproutes onder handen genomen en is de vorm van een appartementengebouw aangepast voor meer daglicht.”

Primeur in Beetsterzwaag
De eerste 18 woningen uit de woningfabriek in Heerenveen worden opgeleverd in Beetsterzwaag. Peter: “We zijn blij met de samenwerking. Zeker in deze turbulente tijd. Dankzij deze innovatieve manier van bouwen, kunnen we betaalbare woningen blijven realiseren voor onze bewoners. Zo geven we samen thuis". Menso: “Wij zijn blij met het vertrouwen van Elkien. In de afgelopen jaren hebben zij met ons meegedacht en kennis en ervaring gedeeld met het huidige woonproduct als resultaat".